نماز و روزه دانشجو
در حکم نماز و روزه دانشجویی که سفر او از حد مسافت شرعی تجاوز کند، در بین مراجع معظم چند نظر وجود دارد. طبق نظر آیات عظام امام خمینی، فاضل لنکرانی (ره) و خامنه ای نماز شکسته است و روزه صحیح نیست.
مقام معظم رهبری فرموده اند: در سفرِ برای تحصیل علم، نماز شکسته است و روزه هم صحیح نیست. اعم از این که سفرشان هفتگی باشد یا روزانه، ولی کسی که برای کار آزاد یا اداری مسافرت می کند، اگر بین وطن یا محل سکونت و محل کارش هر ده روز حداقل یک مرتبه رفت و آمد نماید، باید از سفر دوم به بعد نماز خود را تمام بخواند و روزه او صحیح است و اگر بین دو سفری که برای کار کردن می رود ده روز در وطن یا جای دیگری بماند، در سفر اولی که بعد از اقامت ده روزه برای کار کردن می رود، نمازش شکسته است و نمی تواند روزه بگیرد.
پس نماز کسی که برای تحصیل علم به جایی مسافرت می کند، شکسته است و روزه او هم صحیح نیست، مگر قصد ده روز کند که در این صورت نمازش تمام و روزه اش نیز صحیح است، یا یک ماه متوالی دریک جا بماند که بعد از 31 روز نمازش تمام و روزه هم صحیح است. (مقام معظم رهبری اجازه داده اند این دانشجویانی که مقلد ایشان هستند در این مسئله از ایشان عدول کرده، و در این مسئله به فتوای مراجعی دیگر مانند آیت الله سیستانی عمل کنند و در نتیجه نمازشان را تمام بخوانند و روزه شان را بگیرند).
آیتالله مکارم: 1. اساتید و دانشجویان اگر براى مدت قابل ملاحظهاى - مثلاً یک سال یا بیشتر - در محل تحصیل یا تدریس بمانند، آن محل در حکم وطن است و نماز و روزه در آنجا، تمام مىباشد و ماندن ده روز پى در پى در آنجا شرط نیست.
تبصره. این گروه از دانشگاهیان از هنگام شروع به درس سه روز اول را در محل درس و تدریس احتیاط کنند یعنی نماز را هم کامل و هم شکسته بخوانند و روزه را هم بگیرند و هم قضا کنند و پس از آن در همان سفر اول نماز را تمام بخوانند و روزه بگیرند، مگر آنکه قصد ده روز نمایند. در این صورت احتیاط مذکور لازم نیست.
2. کسانى که همه روزه، یا حداقل سه روز در هفته، به محل تحصیل یا تدریس مىروند؛ یعنى، صبح به محل تحصیل یا تدریس مىروند و عصر باز مىگردند و این کار مدتى ادامه مىیابد، کثیرالسفر محسوب مىشوند و نماز و روزه ایشان در آن محل و به هنگام رفت و برگشت، تمام است.
تبصره. این گروه از دانشگاهیان از هنگام شروع به درس، در چند سفر اول و دوم احتیاط کنند؛ یعنی نماز را شکسته و تمام بخوانند و اگر روزه گرفتند آن را قضا کنند.
آیتالله سیستانى: 1. اگر زمان تحصیل و تدریس اساتید و دانشجویان، حداقل دو سال ادامه دارد و در آنجا مستقر مىشوند [گر چه در هفته دو شبانه روز کامل باشند؛ به نحوى که به آنان مسافر گفته نشود]؛ آنجا در حکم وطن است و باید نمازشان را در محل تحصیل، تمام بخوانند و روزه را بگیرند.
2. اگر اساتید و دانشجویان در هفته، حداقل سه روز بیش از مسافت شرعى رفت و آمد کنند و یا در سفر باشند و این برنامه براى مدتى (به طور مثال شش ماه در یک سال و یا حداقل سه ماه در چند سال تحصیلى) ادامه یابد؛ کثیرالسفر محسوب مىشوند و نماز ایشان در محل تحصیل و بین راه تمام و روزهشان صحیح است.
تبصره 1. در هر دو صورت اگر در ماه اول، قصد اقامت ده روز نکنند، باید احتیاط نمایند؛ یعنى، نمازشان را هم تمام و هم شکسته بخوانند و روزه را هم بگیرند و هم قضا نمایند.
تبصره 2. با توجه به اینکه آیت الله سیستانى، رجوع به مرجع تقلید مساوى را جایز مىداند، مقلدان ایشان مىتوانند در این مسئله به مرجع مساوى دیگر، مراجعه کنند که نماز را کامل و روزه را صحیح مىداند.
تبصره 3. اگر مجموعاً مسافرتهای آنها در ماه ده روز یا بیشتر است کثیر السفرند و نماز آنها در همه مسافرتها تمام و روزه صحیح است و اگر 8 یا 9 روز در ماه است، بنابر احتیاط واجب باید هم شکسته بخوانند و هم تمام و روزه را هم بگیرند و هم قضا کنند
آیتالله وحید: اگر در هفته حداقل چهار روز بین وطن و دانشگاه رفت و آمد کند و این کار براى مدت یک سال یا بیشتر ادامه داشته باشد، آنجا در حکم وطن است. نماز در آنجا تمام و روزه صحیح است و در بین راه باید احتیاط کند؛ یعنى، نماز را تمام و شکسته بخواند و روزه بگیرد و قضاى آن را نیز به جا آورد و اگر رفت و آمد سه روز باشد، در این مورد نیز باید احتیاط کند
